Niejako na przekór światowym trendom, polski kodeks pracy zabrania wykorzystania biometrii (w tym odcisków palców) w celu monitorowania czasu pracy i kontroli obecności pracowników.
Oczywiście nie robi tego wprost, ale do takich wniosków prowadzi powszechnie w Polsce przyjęta metoda wykładni art. 221b Kodeksu pracy, który przewiduje jedynie dwie sytuacje, w których biometria może być stosowana przez pracodawcę.
Zgoda pracownika
Jedna z nich, uregulowana w art. 221b § 1 k.p. dotyczy zgody pracownika. Zgodnie z tym przepisem dane biometryczne mogą być przetwarzane na zasadzie zgody jedynie, gdy ich przekazanie następuje z inicjatywy pracownika. Sama zgoda zaś zgoda musi być swobodna, dobrowolna i możliwa do cofnięcia w każdym czasie. Abstrahując od – w mojej ocenie słusznego poglądu – że pracownik znajdujący się w stosunku podległości i uzależnienia w stosunku do pracodawcy praktycznie nigdy nie znajduje się w sytuacji, w której jego zgoda jest rzeczywiście swobodna i dobrowolna, to przepis ten ustanawia jeszcze jeden wymóg. W przypadku danych wrażliwych, w tym danych biometrycznych, mogą być one podane wyłącznie z inicjatywy pracownika.
Oczywistym jest jednak, że pracodawca wprowadzając system kontroli czasu pracy w oparciu o biometrię nie robi tego z inicjatywy pracownika, lecz zbieranie tych danych inicjują administratorzy danych osobowych, tj. pracodawcy. Wobec tego w praktyce zgoda nie może być podstawą do stosowania biometrii w zakładzie pracy.
Zapewnienie bezpieczeństwa
Drugą możliwą podstawą prawną dla przetwarzania danych biometrycznych w stosunku pracy jest art. 221b § 2 k.p., zgodnie z którym przetwarzanie danych biometrycznych pracownika jest dopuszczalne także wtedy, gdy podanie takich danych jest niezbędne ze względu na kontrolę dostępu do szczególnie ważnych informacji, których ujawnienie może narazić pracodawcę na szkodę, lub dostępu do pomieszczeń wymagających szczególnej ochrony.
Oznacza to, że zastosowanie biometrii jest możliwe w przypadku, gdy cel jej stosowania jest związany z kontrolą dostępu do ważnych informacji. Kontrola obecności i czasu pracy jest więc celem, który nie został objęty zezwoleniem z tego przepisu.
